Miej oko na wzrok dziecka

Jakie objawy mogą być powo­dem do niepoko­ju o wzrok dziec­ka. Kiedy umówić się na pier­wszą wiz­ytę u okulisty. Na pyta­nia czytel­ników, odpowia­da mgr Syl­wia Ostrow­ic­ka z Cen­trum Medy­cznego Orbi­ta w Warsza­w­ie.

Kiedy wykon­ać badanie pro­fi­lak­ty­cznie by sprawdz­ić ostrość widzenia u dziec­ka?

Pier­wsze badanie okulisty­czne dziecko odby­wa się zaraz po nar­o­dz­i­nach, wyko­nane na tak wczes­nym etapie życia dziec­ka, pozwala wykryć wrod­zone niepraw­idłowoś­ci narzą­du wzroku. Pro­fi­lak­ty­czne badanie wzroku dziecko powin­no odbyć się pomiędzy 2–3 rok­iem życia.

Są jakieś niepoko­jące syg­nały, na które warto zwró­cić uwagę i badanie wykon­ać je znacznie wcześniej?

Jeśli wywiad rodzin­ny jest obciążony, czyli rodz­ice mają lub mieli w dziecińst­wie wadę wzroku lub wys­tępował u nich zez albo oku­lary nosi już starsze rodzeńst­wo, należy zgłosić się na kon­trolę zde­cy­dowanie wcześniej. Nie należy zwlekać z badaniem wzroku u dzieci, aż do momen­tu opanowa­nia alfa­betu. Ist­nieje wiele testów przez­nac­zonych spec­jal­nie dla dzieci, bez koniecznoś­ci rozpoz­nawa­nia liter. 

Czy niemowlę­ta mogą nosić oku­lary?

Oczy­wiś­cie, zwłaszcza, gdy wys­tępu­je u nich wyso­ka nad­wzroczność, wyso­ka krótkowzroczność lub też różnowzroczność, czyli duża różni­ca wad refrakcji pomiędzy ocza­mi. Konieczne jest wtedy jak najszyb­sze wyrów­nanie wady wzroku, aby nie doprowadz­ić do niedowidzenia (tzn. leni­we oko). Wów­czas, kiedy dziecko patrzy obuocznie mózg „korzys­ta” z obrazu oka lep­iej widzącego, a tłu­mi obraz z oka niedowidzącego.  Może również wys­tąpić „uciekanie” oka – zez.  Oko może ustaw­iać się w zezie tylko okre­sowo (brak kon­cen­tracji, zmęcze­nie) albo w przy­pad­ku wykony­wa­nia określonej czyn­noś­ci np. rysowanie, pisanie, pra­ca w bliskiej odległoś­ci. Należy pamię­tać, że niekiedy przy­czynę „ucieka­nia oka” może stanow­ić niesko­ry­gowana wada wzroku i wów­czas po zas­tosowa­niu odpowied­niej korekcji oczy będą ustaw­iały się praw­idłowo.

Kiedy wykony­wać kole­jne bada­nia? 

Kole­jne pro­fi­lak­ty­czne badanie wzroku powin­no odbyć się przed rozpoczę­ciem przez dziecko nau­ki w szkole.  Wada wzroku lub zaburzenia widzenia obuocznego mogą być przy­czyną niechę­ci do nau­ki, czy­ta­nia lub pisa­nia.  Około 70–80 % tego, co się uczymy, odby­wa się poprzez sys­tem wzrokowy. Dzieci mające trud­noś­ci z pisaniem (przepisy­wanie z tabl­i­cy, pisanie w lin­ijkach, sła­ba pamięć wzrokowa – duża ilość błędów ortograficznych) oraz czy­taniem (powolne czy­tanie, pomi­janie wyrazów/mylenie lin­i­jek,  trud­noś­ci w kon­cen­tracji i inter­pre­tacji tek­stu czy­tanego) niejed­nokrot­nie diag­no­zowane są, jako oso­by z dyslek­sją lub dys­grafią. Jed­nakże częs­to przy­czyną wyżej wymienionych trud­noś­ci jest optodyslek­s­ja, która wyni­ka z zaburzeń widzenia. Poprawa warunk­ów wzrokowych spraw­ia, że trud­noś­ci te male­ją lub zanika­ją całkowicie. 

Są jakieś inne niepoko­jące syg­nały, na które warto zwró­cić jeszcze uwagę?

Należy pamię­tać, że w przy­pad­ku nad­wzrocznoś­ci dziecko może uzyskać ostre widze­nie, zarówno blisko, jak i daleko położonych przed­miotów poprzez kom­pen­sowanie wady wzroku za pomocą sprawnie dzi­ała­jącego, dużego zakres ako­modacji. Cią­gle wytężona ako­modac­ja może z cza­sem powodować spadek kom­for­tu widzenia, bóle głowy, czy zmęcze­nie i pocieranie oczu. Pow­tarza­jące się przymykanie jed­nego oka pod­czas zabawy, pisa­nia, czy oglą­da­nia telewiz­ji, mruże­nie oczu, pod­chodze­nie bliżej do ekranu lub przy­suwanie bliżej książ­ki. Częste przechy­lanie głowy w jed­ną stronę lub niepraw­idłowy ruch oraz ustaw­ie­nie gałek ocznych u dzieci powin­ny być dla rodz­i­ca syg­nałem do pil­nej kon­sul­tacji u spec­jal­isty. 

Praw­idłowy rozwój dziec­ka uwarunk­owany jest dobrym widze­niem. Pon­ad­to, dzieci nie syg­nal­izu­ją prob­lemów, ponieważ nie mają świado­moś­ci praw­idłowego widzenia.