Nowy model Matki Polki
Spełnione profesjonalistki czy niespełnione “superwoman”? Panie domu czy obywatelki świata? Zachłanne konsumpcjonistki, a może: osamotnione konserwatystki? Współczesnych portret Polek znacząco odbiega od tego, który reprezentowały nasze matki i babki.
Matka kontra córka
64% młodych Polek (18–24 lata) czuje wsparcie matki w dążeniu do rozwijania osobistych pasji i planów zawodowych. 45% kobiet w tej grupie wiekowej deklaruje, że mama jest dla nich inspiracją i wzorem kobiety. Respondentki nie chcą jednak powielać modelu matki i żony, jaki znają z własnego domu, prawdopodobnie widząc codzienne stresy i przeciążenie.
Najsilniejsze wsparcie odczuwają kobiety pochodzące ze środowisk wiejskich. O ile w dużych miastach (powyżej 500 tys. mieszkańców) 55% młodych kobiet deklaruje, że mogły liczyć na pomoc matki w rozwoju osobistych pasji i planów zawodowych, o tyle w grupie kobiet mieszkających na wsi ten wynik wynosi 67%.
– Uważam, że to w znacznej mierze efekt „niedokończonej rewolucji“ kilku milionów kobiet, które dziś mają dorosłe lub dorastające córki, a 20–25 lat temu wchodziły w czas decyzji o wyborach dróg życiowych – mówi Katarzyna Pawlikowska, ekspert ds. zachowań społecznych kobiet.
Jak podkreśla badaczka, bardzo często miały one odwagę opuścić swoje środowisko po to, by się kształcić, mając nadzieję na aktywne i udane życie zawodowe. Wiele z nich należy do pierwszego pokolenia żyjącego otwarcie w związkach partnerskich (choć z czasem wiele z tych związków zostało zalegalizowanych). Ale choć kobiety te deklarują liberalny światopogląd, bardzo tradycyjne wychowanie wdrukowało w ich głowy i serca konieczność poświęcenia się dla rodziny.
Około 70% kobiet w wieku 35+ deklaruje, że zostały wychowane przez matkę w poczuciu, iż najważniejsze jest bycie dobrą matką, żoną i gospodynią domową. 22% pań w wieku 35–44 lata potwierdza, że chciałyby wzorować się na swojej matce i inspirować się jej postawą, a jednak nie znalazły na tę zmianę wewnętrznej siły.
Tę wielką grupę Polek nieustająco nęka poczucie winy. Nie chcą one życia z piętnem wiecznego rozdarcia dla swoich córek. Dlatego wychowują je zupełnie inaczej – to one stoją za dokonującym się właśnie przełomem.
– Niespełnienie i miłość do dzieci dała im moc, by stały się nowymi „Matkami Polkami“, wychowującymi córki tak, by żyły w zgodzie ze sobą, dzieliły się obowiązkami z partnerem i potrafiły odpuścić sobie to, czego one same nie potrafią – dodaje Katarzyna Pawlikowska.
Stereotyp matki i syna
Bardzo ciekawe zjawisko występuje także w sferze wychowania chłopców. Wyraźnie wskazuje ono na to, że proces zmian w podejściu matek do wychowania dzieci jeszcze się nie zakończył. Około 70% kobiet mających brata na pytanie o to, czy jest on wychowywany podobnie, odpowiedziało, że jest on wychowywany według takich samych zasad. Jednocześnie jednak podobna liczba Polek deklaruje, że brat miał lub ma znacznie mniej obowiązków niż one.
Nowe Matki Polki ciągle stereotypowo wychowują synów. Wydaje się, że światopoglądowo są już gotowe na zmianę, ale etap przełamania bariery wychowania z równym podziałem obowiązków między dzieci obu płci jest jeszcze przed nimi.
Badanie dotyczące postaw wychowawczych matek w kontekście przygotowywania ich córek do dorosłego życia w społeczeństwie zostało przeprowadzone przez Katarzynę Pawlikowską (Garden of Words) i agencję badawczą Maison & Partners między 29 kwietnia a 18 maja 2016 r. Zrealizowano je na ogólnopolskim panelu badawczym Ariadna, na próbie ogólnopolskiej 2102 osób.
Katarzyna Pawlikowska jest ekspertem w dziedzinie zachowań społecznych i konsumenckich kobiet. Pomysłodawczyni i współautorka badań dających reprezentatywny obraz współczesnych Polek („Polki same o sobie” Garden of Words, DB Maison 2012) oraz książki „Polki” (WUW, 2014). Autorka publikacji na temat marketingu kierowanego do kobiet, pt. „Czujesz?” (CDW, 2011). Założycielka agencji Garden of Words.