Nie chcę jeść, czyli dziecko… i kult ciała
Średni wiek dzieci przyjmowanych na oddział z powodu jadłowstrętu psychicznego wynosi już… 13 lat. Lekarze podkreślają, że okres między początkiem choroby, a skierowaniem do szpitala wynosi około sześciu miesięcy. Jak reaguje wielu rodziców, gdy szczupła dziewięciolatka oświadcza, że jest za gruba? Oczywiście powstrzymywanym śmiechem – bo z punktu widzenia rodzica to rzeczywiście wygląda zabawnie. Warto jednak wiedzieć, że temat ten jest jednym z kilku, do których powinniśmy podejść naprawdę poważnie.
W świetle badań
Jadłowstręt psychiczny, zwany anoreksją, to choroba, która polega na stopniowym ograniczaniu ilości przyjmowanych pokarmów celem znacznego zmniejszenia masy ciała. Choroba ta jest bardzo niebezpieczna, ponieważ w ostateczności może doprowadzić do śmierci. Do tej pory kojarzyliśmy ją raczej z młodymi kobietami, lecz według najnowszych doniesień medycznych średni wiek zapadania na anoreksję jest, niestety, coraz niższy.
Specjaliści ze Szpitala Temple Street Children w Dublinie alarmują, że średni wiek dzieci przyjmowanych na oddział z powodu jadłowstrętu psychicznego wynosi już… 13 lat. Co więcej, nie jest to „nagła moda” – w wieku 2004 średni wiek dzieci chorych na anoreksję wynosił – według naukowców z Temple Street Children – 14 lat. Lekarze podkreślają również, że okres między rozpoczęciem się choroby a skierowaniem do szpitala wynosi około sześciu miesięcy. Oznacza to, że jadłowstręt może rozpocząć się już u dzieci 12,5 letnich – to jednak nadal „średnia”, więc na anoreksję chorują i młodsze smyki.
Dlaczego anoreksja?
Warto wiedzieć, że za występowanie anoreksji u coraz młodszych dzieci odpowiedzialny jest nie tylko „kult szczupłości”. W przypadku najmłodszych często przyczynami są stresory – takie jak rozwód rodziców, śmierć kogoś bliskiego, brak zainteresowania rodziców czy kłopoty w szkole. Dziecko, które zaczyna odmawiać jedzenia z powodu stresu, bardzo szybko zauważa, że w ten sposób zwraca na siebie dużą uwagę otoczenia. Nawet, jeśli rodzic z początku będzie się denerwował, to po pewnym czasie przecież zrobi wszystko, żeby pociecha coś zjadła. A wpływanie na zachowania innych poprzez ograniczanie jedzenia to już jedno z podłoży anoreksji.
Jak reagować?
W przypadku, gdy podejrzewamy, że dziecko chce zwrócić na siebie uwagę poprzez odmawianie posiłków, trzeba przede wszystkim poświęcić mu znacznie więcej czasu – po to, by przestało kojarzyć niejedzenie z zainteresowaniem mamy i taty. Pozornie obojętne: „Nie chcesz, nie jedz. To może pójdziemy na spacer?” – powtarzane w analogicznych do siebie sytuacjach, powinno pomóc. Ale co, gdy dziecko rzeczywiście czuje się „za grube”?
W obliczu pojawiającego się zagrożenia tą właśnie chorobą odpowiednia reakcja rodziców jest niezwykle ważna. Oto, czego należy unikać, a co zdecydowanie warto zastosować:
-
Nie wyśmiewaj
Choć słowa o odchudzaniu w ustach chudej wręcz dziewczynki mogą wywoływać rozbawienie, powstrzymaj się od śmiechu. Jeśli dziecko rzeczywiście przejmuje się swoją wagą, nie ma tu nic zabawnego – trzeba potraktować sprawę poważnie. Poza tym, raz wyśmiane, nie przyjdzie już z tym samym problemem.
-
Nie daj się ponieść emocjom
„W tej chwili skończ te bzdury i siadaj do kolacji” – nietrudno o takie słowa, gdy rodzi się niepokój o zdrowie dziecka. Pamiętaj jednak, że jeśli twoja pociecha nie będzie chciała jeść, to z pewnością nie zacznie z powodu twojego gniewu.
Aby zapobiec poważnym problemom należy przede wszystkim pomóc dziecku zrozumieć, że nie ma ono kłopotów z nadwagą. Jak to zrobić?
-
Porozmawiaj
Zapytaj dziecko, skąd w ogóle pojawiła się myśl o odchudzaniu. Jeśli okaże się, że powiedziała tak koleżanka, która nie lubi naszej pociechy, pokaż jej inny punkt widzenia, może po prostu powiedziała tak, bo pozazdrościła nowych spodni albo lepszej oceny w szkole? Wyjaśnij, że ludzie czasem w złości mówią rzeczy, które nie są prawdą i zobrazuj to konkretnym przykładem z waszego życia.

-
Obliczcie wagę
Wciąż traktując temat bardzo poważnie, usiądź ze swoją pociechą i obliczcie jej prawidłową masę ciała. Możesz użyć do tego kalkulatorów internetowych. Przeczytaj głośno wynik i pokaż dziecku, w którym miejscu na wykresie się „znajduje”.
-
Uświadom dziecko
Skoro twoja pociecha interesuje się sprawami wyglądu i wagi, to pora na to, by zobaczyła, czym rzeczywiście jest nadwaga i niedowaga. Pokaż dziecku zdjęcia osób z nadwagą i porównajcie te obrazy z wyglądem pociechy. Analogicznie, wskaż na zdjęcia osób, które chorują na anoreksję i wyjaśnij, że do tego właśnie prowadzi odchudzanie się u osób, które nie muszą tego robić.
-
Nie zapominaj o zdrowiu
W tłumaczeniu dziecku, dlaczego odchudzanie się bywa niebezpieczne, nie skupiaj się tylko na wyglądzie. Wyjaśnij dokładnie, jak działa organizm i dlaczego osoby, które nie przyjmują odpowiednich porcji jedzenia nie mają sił podejmować wielu czynności.
Ręka na pulsie
Wyczerpująca rozmowa z dzieckiem w wielu przypadkach wystarcza, by pociecha zmieniła zdanie co do odchudzania. Warto jednak ją obserwować pod kątem zjadanych porcji, a w razie niepokojącego zachowania dziecka – zwrócić się o pomoc do psychologa dziecięcego.