Jesienne infekcje — jak wzmocnić dziecięcą odporność?
O tej porze roku dzieci chorują najczęściej na infekcje wirusowe dróg oddechowych, takie jak katar, przeziębienie, zapalenie gardła lub oskrzeli. To również czas zwiększonej zapadalności na infekcje bakteryjne — anginę, zapalenie zatok czy płuc. Jesienią i zimą wzrasta także ryzyko chorób zakaźnych wieku dziecięcego — odry, różyczki, świnki i ospy. Przestrzeganie kilku zasad pozwala zminimalizować ryzyko zachorowania.
1. Karmienie piersią przez co najmniej pierwsze sześć miesięcy życia. Badania naukowe dowodzą, że pokarm matki zwiększa odporność niemowlęcia na infekcje, np. ucha, a także wzmacnia jego układ immunologiczny na przyszłość. To nie tylko jedzenie, ale również lekarstwo. W mleku matki zawarte są bowiem przeciwciała, które wzmacniają odporność malucha. Dzieci dłużej karmione piersią rzadziej trafiają do szpitala z powodu różnego rodzaju problemów ze zdrowiem.
2. Dobrze zbilansowana dieta. Pamiętajmy o niej przez cały rok. Jesienią warto korzystać szczególnie z nieprzecenionych zalet sezonowych warzyw i owoców, takich jak marchew, kapusta, cebula, jabłka czy gruszki. Najbardziej zalecana jest dieta bogata w odpowiednią ilość białka, wapnia, żelaza, bogata w witaminy i mikroelementy. Dwa razy w tygodniu w jadłospisie powinny znaleźć się tłuste ryby, będące bogatym źródłem kwasów omega 3. W diecie dziecka pokarmy powinny być jak najmniej przetworzone, a produkty żywnościowe pozbawione konserwantów i sztucznych barwników.
3. Suplementy podnoszące odporność. Które warto podawać dziecku? Wzmacniające działanie mają kwasy omega 3, obecne m.in. w tranie. Jeśli Twoja pociecha go nie lubi, możesz wypróbować suplement w postaci żelków lub specjalnej czekolady. Inny potrzebny składnik to witamina D3, która jest ważna nie tylko dla mocnych kości i zębów. Jej zażywanie zmniejsza m.in. zapadalność na grypę. Tymczasem eksperci z Centrum Zdrowia Dziecka i firmy Nutricia przeprowadzili ostatnio badania, z ktorych wynika, że niedobory tej witaminy ma co piąte niemowlę w wieku 6 miesięcy i co trzecie roczne dziecko. Dlatego coraz częściej specjaliści zalecają całoroczną suplementację witaminą D. Odporność organizmu w znacznej mierze zależī od zdrowych jelit. A zdrowe jelita, to prawidłowa mikroflora bakteryjna. Można ją wzmocnić, łykając probotyki. Witaminy A, C , E i z grupy B oraz przeciwutleniacze również pobudzają układ odpornościowy do walki przeciwko infekcjom. Dziecku warto także podawać preparaty zawierające aloes, czarny bez i jeżówkę. Preparaty podnoszące odporność należy przyjmować co najmniej 4 tygodnie wcześniej.
4. Odpowiedni ubiór i higiena. Staraj się przygotowywać takie ubranie dla dziecka podczas jesiennych i zimowych spacerów, które uchroni je przed wyziębieniem, wiatrem i wilgocią. Weź pod uwagę, że w ciągu dnia pogoda może wielokrotnie się zmieniać. Najlepiej ubierać dziecko „na cebulkę”, pamiętając o nakryciu głowy. Ważne jest częste mycie lub odkażanie rąk antybakteryjnym żelem, zwłaszcza, jeśli podróżujecie środkami komunikacji miejskiej. W okresie zachorować lepiej unikać dużych skupisk ludzi, np. centrów handlowych, sal zabaw z kulkami. Nie umawiajcie się z chorymi znajomymi. Jednym ze sposobów zmniejszenia ryzyka infekcji wirusowej jest ograniczenie kontaktu — do zakażeń dochodzi głównie drogą kropelkową. Zastanawiasz się, kiedy dziecko nie powinno iść do przedszkola lub szkoły? Czy katar lub lekki kaszel to już powód, by zostać w domu? Z kolei brak gorączki nie zawsze oznacza lekką chorobę i odwrotnie. Dziecko może mieć zapalenie płuc, podczas gdy termometr nie pokazuje podwyższonej temperatury. Chore dziecko powinien obejrzeć lekarz. Niech to on zdecyduje na ile stan zdrowia pozwala maluchowi uczęszczać do przedszkola.
5. Szczepienia ochronne. Przed niektórymi chorobami można się zabezpieczyć. Przeciwko grypie można zacząć szczepić dzieci już we wrześniu. Warunkiem jest ukończenie przez malucha 6‑go miesiąca życia. Najczęściej jednak szczepienia przeciwko grypie wykonuje się w grupie dzieci uczęszczających do przedszkola i szkoły, gdzie zapadalność na infekcje wirusowe jest największa. Szczepienia przeciwko rota wirusom należy odbyć w pierwszych tygodniach życia dziecka, najlepiej przed ukończeniem przez nie 4 miesiąca życia. To chroni malucha przed zachorowaniem na infekcję rota wirusową w pierwszych latach życia. Można też już od 6 tygodnia życia szczepić dzieci przeciwko pneumokokom wywołujących schorzenia dróg oddechowych i ucha środkowego. Warto również zaszczepić dziecko przeciwko ospie wietrznej, odrze, śwince i różyczce. Najwcześniej po ukończeniu 1 roku życia.
6. Ruch na świeżym powietrzu. Jesienią i zimą warto pamiętać o regularnych spacerach, bez względu na aurę. Codziennie wietrz też mieszkanie. Chłód zahartuje dziecko. Nawet przeziębienie nie jest powodem, by siedzieć w domu. Jeśli dziecko nie gorączkuje, spacer może tylko poprawić jego samopoczucie. W jaką pogodę lepiej nie wychodzić z maluchem na dwór? Gdy mocno pada lub wieje silny wiatr. Jeśli chodzi o zimę i mróz, przyjmuje się, że temperatura ‑10 st. C to wskazówka, by pozostać w cieple.
7. Odpowiednia ilość snu. Noworodki śpią zwykle 15–18 godzin na dobę, jednak jednorazowo sen trwa nie dłużej niż dwie-cztery godziny. Trzymiesięczne niemowlę potrzebuje 14–15 godzin. Zdarza mu się przesypiać nawet sześć godzin na raz. Półroczne dziecko zalicza już tylko dwie drzemki w ciągu dnia, za to może nie budzić się już przez całą noc. 1–3 latki powinny spać nawet 14 godzin, zwykle sen nie zajmuje im niż 10 godzin na dobę. 3–6 latki powinny kłaść się do łóżka między godziną 7 a 9 wieczorem i wstawać między 6 a 8. Młodsze przedszkolaki zwykle ucinają sobie jeszcze popołudniową drzemkę, ale często już nie. Pamiętaj, że niewystarczająca ilość snu u dziecka może nie tylko osłabić jego odporność, ale także wywoływać jego zły nastrój, rozdrażnienie, problemy z nauką, a nawet większą podatność na urazy.
Konsultacja: dr Małgorzata Gołkowska, pediatra neonatolog.