Smog ma wielkie oczy

Od kilku dni media huczą od informacji na temat zanieczyszczenia powietrza w Polsce. Stężenie szkodliwych pyłów jest przerażająco wysokie. Czy jest się czego bać? Czym jest smog i jak go unikać?

Słowo smog, to nic innego jak połącze­nie ang­iel­skiego: smoke (dym) oraz fog (mgła). Ktoś mógł­by powiedzieć, że od mgły jeszcze niko­mu się nic nie stało. Owszem, ale kluczem w zdrowot­nej zagad­ce jest pył, a właś­ci­wie ich dwa rodza­je:  PM10, którego cząstecz­ki mają śred­nicę mniejszą niż 10 µm i PM2,5 , zaw­ier­a­jącego cząstecz­ki o śred­ni­cy do 2,5 µm^2–5.

Pier­wszy może podraż­ni­ać błony ślu­zowe nosa i gardła i może wywołać zapale­nie spo­jówek. Dru­gi jest drob­niejszy i dociera znacznie głę­biej, do pęcherzyków płuc­nych, a nawet naczyń krwionośnych i dalej do krwio­biegu, dlat­ego może wywoły­wać choro­by nie tylko układu odd­e­chowego, ale również krąże­niowego. Dlat­ego w cza­sie smogu najlepiej odpuś­cić bie­ganie. Pod­czas wzmożonego wysiłku fizy­cznego odd­y­chamy szy­b­ciej i więcej, tym samym, do płuc zanieczyszczenia docier­a­ją dokład­nie tak samo: szy­bko i w więk­szej iloś­ci.

- Nosze­nie oku­larów korek­cyjnych ułatwia ochronę oczu przed pyłem i kurzem unoszą­cym się w powi­etrzu. Oso­by, które nie sto­su­ją oku­larów korek­cyjnych, powin­ny nosić oku­lary prze­ci­wsłoneczne z fil­trem UV. W przy­pad­ku alar­mu smogowego warto również rozważyć nosze­nie spec­jal­nych maseczek chronią­cych nasze dro­gi odd­e­chowe — mówi dr hab. Bartłomiej Kałużny z klini­ki Oftalmi­ka w Byd­goszczy.

Zanieczyszc­zone powi­etrze ma szkodli­wy wpływ są nasze oczy.  Unoszące się w powi­etrzu pyły po pros­tu je wysusza­ją i zwięk­sza­ją ryzyko zapale­nia spo­jówek. Nat­u­ral­ny­mi “wycier­aczka­mi” dla oczu są powie­ki, dzię­ki mru­ga­niu naw­ilżamy oko. W ciągu doby robimy to pon­ad 12 tysię­cy razy. Ale to nie wszys­tko! Odpowied­nie naw­ilże­nie orga­niz­mu — jak picie wody — wpły­wa na pro­dukcję łez, które jak wiado­mo, są najlep­szym i najbardziej nat­u­ral­nym świ­et­likiem i kro­pla­mi do oczu w jed­nym.

Szkodli­we pyły, to winowa­j­cy zespołu suchego oka. Czyn­nika­mi wywołu­ją­cy­mi schorze­nie może być:  nad­mierne parowanie łez lub ich wysy­chanie oraz zaburze­nie pro­dukcji łez.

Główny­mi objawa­mi są:

• suchość oczu
• podrażnie­nie
• piecze­nie lub kłu­cie
• odczu­cie obec­noś­ci ciała obcego
• uczu­cie “piasku” w oczach
• zmęcze­nie oczu
• nad­wrażli­wość na światło
• falu­ją­cy i rozmy­ty obraz
• nad­mierne łza­w­ie­nie
• zbyt częste mru­ganie

Warto wspom­nieć, że nielec­zony lub zanied­bany zespół suchego oka może prowadz­ić do poważnych kon­sek­wencji, między inny­mi: nawraca­jące infekc­je, światłow­strę­tu, bólu, prob­lemów z rogówką, a nawet utra­ta widzenia.

Jak chronić się przed smo­giem?

• nosić maseczkę oraz oku­lary prze­ci­wsłoneczne lub korek­cyjne
• pić dużo wody
• wspo­ma­gać oczy sztuczny­mi łza­mi
• zad­baj o wilgo­t­ność powi­etrza w domu
• ograniczyć prze­by­wanie na dworze

W Polsce pro­gi alar­mowe ustalone są na niespo­tykanie wysokim poziomie. Stęże­nie pyłu musi osiągnąć śred­niodobowo aż 300 mikro­gramów pyłu PM10 na m3 powi­etrza. We Francji na alarm biją już przy poziomie 80 ug/m3.

Poniżej dwie mapy prezen­tu­jące stęże­nie szkodli­wych pyłów w Polsce. Pier­wsza ze strony Świa­towej Orga­ni­za­cji Zdrowia (WHO) i dru­ga z Inspekcji Ochrony Środowiska.

Wojew­ódz­ki Inspek­torat Ochrony Środowiska w Warsza­w­ie zale­ca, by z wyjś­cia na zewnątrz w przy­pad­ku alar­mu smogowego ograniczyć do niezbęd­nego min­i­mum. Szczegól­nie doty­czy to kobi­ety w ciąży, starszych, dzieci, osób z choroba­mi ser­ca i dróg odd­e­chowych.