Nie chcę jeść, czyli dziecko… i kult ciała

Śred­ni wiek dzieci przyj­mowanych na odd­zi­ał z powodu jadłow­strę­tu psy­chicznego wynosi już… 13 lat. Lekarze pod­kreśla­ją, że okres między początkiem choro­by, a skierowaniem do szpi­ta­la wynosi około sześ­ciu miesię­cy. Jak reagu­je wielu rodz­iców, gdy szczupła dziewię­ci­o­lat­ka oświad­cza, że jest za gru­ba? Oczy­wiś­cie pow­strzymy­wanym śmiechem – bo z punk­tu widzenia rodz­i­ca to rzeczy­wiś­cie wyglą­da zabawnie. Warto jed­nak wiedzieć, że tem­at ten jest jed­nym z kilku, do których powin­niśmy pode­jść naprawdę poważnie.

W świ­etle badań
Jadłow­stręt psy­chiczny, zwany anorek­sją, to choro­ba, która pole­ga na stop­niowym ogranicza­niu iloś­ci przyj­mowanych pokar­mów celem znacznego zmniejszenia masy ciała. Choro­ba ta jest bard­zo niebez­piecz­na, ponieważ w ostate­cznoś­ci może doprowadz­ić do śmier­ci. Do tej pory kojarzyliśmy ją raczej z młody­mi kobi­eta­mi, lecz według najnowszych doniesień medy­cznych śred­ni wiek zapada­nia na anorek­sję jest, nieste­ty, coraz niższy.

Spec­jal­iś­ci ze Szpi­ta­la Tem­ple Street Chil­dren w Dublin­ie alar­mu­ją, że śred­ni wiek dzieci przyj­mowanych na odd­zi­ał z powodu jadłow­strę­tu psy­chicznego wynosi już… 13 lat. Co więcej, nie jest to „nagła moda” – w wieku 2004 śred­ni wiek dzieci chorych na anorek­sję wynosił – według naukow­ców z Tem­ple Street Chil­dren – 14 lat. Lekarze pod­kreśla­ją również, że okres między rozpoczę­ciem się choro­by a skierowaniem do szpi­ta­la wynosi około sześ­ciu miesię­cy. Oznacza to, że jadłow­stręt może rozpocząć się już u dzieci 12,5 let­nich – to jed­nak nadal „śred­nia”, więc na anorek­sję cho­ru­ją i młod­sze smy­ki.

Dlaczego anorek­s­ja?
Warto wiedzieć, że za wys­tępowanie anorek­sji u coraz młod­szych dzieci odpowiedzial­ny jest nie tylko „kult szczupłoś­ci”. W przy­pad­ku najmłod­szych częs­to przy­czy­na­mi są stre­so­ry – takie jak rozwód rodz­iców, śmierć kogoś bliskiego, brak zain­tere­sowa­nia rodz­iców czy kłopo­ty w szkole. Dziecko, które zaczy­na odmaw­iać jedzenia z powodu stre­su, bard­zo szy­bko zauważa, że w ten sposób zwraca na siebie dużą uwagę otoczenia. Nawet, jeśli rodz­ic z początku będzie się den­er­wował, to po pewnym cza­sie prze­cież zro­bi wszys­tko, żeby pociecha coś zjadła. A wpły­wanie na zachowa­nia innych poprzez ograniczanie jedzenia to już jed­no z podłoży anorek­sji.

Jak reagować?
W przy­pad­ku, gdy pode­jrze­wamy, że dziecko chce zwró­cić na siebie uwagę poprzez odmaw­ian­ie posiłków, trze­ba przede wszys­tkim poświę­cić mu znacznie więcej cza­su – po to, by przes­tało kojarzyć niejedze­nie z zain­tere­sowaniem mamy i taty. Pozornie obo­jętne: „Nie chcesz, nie jedz. To może pójdziemy na spac­er?” – pow­tarzane w ana­log­icznych do siebie sytu­ac­jach, powin­no pomóc. Ale co, gdy dziecko rzeczy­wiś­cie czu­je się „za grube”?

W obliczu pojaw­ia­jącego się zagroże­nia tą właśnie chorobą odpowied­nia reakc­ja rodz­iców jest niezwyk­le waż­na. Oto, czego należy unikać, a co zde­cy­dowanie warto zas­tosować:

• Nie wyśmiewaj

Choć słowa o odchudza­niu w ustach chudej wręcz dziew­czyn­ki mogą wywoły­wać rozbaw­ie­nie, pow­strzy­maj się od śmiechu. Jeśli dziecko rzeczy­wiś­cie prze­j­mu­je się swo­ją wagą, nie ma tu nic zabawnego – trze­ba potrak­tować sprawę poważnie. Poza tym, raz wyśmi­ane, nie przyjdzie już z tym samym prob­le­mem.

• Nie daj się ponieść emocjom

„W tej chwili skończ te bzdury i siadaj do kolacji” – nietrud­no o takie słowa, gdy rodzi się niepokój o zdrowie dziec­ka. Pamię­taj jed­nak, że jeśli two­ja pociecha nie będzie chci­ała jeść, to z pewnoś­cią nie zacznie z powodu two­jego gniewu.

Aby zapo­biec poważnym prob­le­mom należy przede wszys­tkim pomóc dziecku zrozu­mieć, że nie ma ono kłopotów z nad­wagą. Jak to zro­bić?

• Poroz­maw­iaj

Zapy­taj dziecko, skąd w ogóle pojaw­iła się myśl o odchudza­niu. Jeśli okaże się, że powiedzi­ała tak koleżan­ka, która nie lubi naszej pociechy, pokaż jej inny punkt widzenia, może po pros­tu powiedzi­ała tak, bo poza­z­droś­ciła nowych spod­ni albo lep­szej oce­ny w szkole? Wyjaśnij, że ludzie cza­sem w złoś­ci mówią rzeczy, które nie są prawdą i zobrazuj to konkret­nym przykła­dem z waszego życia.

• Oblicz­cie wagę

Wciąż trak­tu­jąc tem­at bard­zo poważnie, usiądź ze swo­ją pociechą i oblicz­cie jej praw­idłową masę ciała. Możesz użyć do tego kalku­la­torów inter­ne­towych. Przeczy­taj głośno wynik i pokaż dziecku, w którym miejs­cu na wykre­sie się „zna­j­du­je”.

• Uświadom dziecko

Sko­ro two­ja pociecha intere­su­je się sprawa­mi wyglą­du i wagi, to pora na to, by zobaczyła, czym rzeczy­wiś­cie jest nad­wa­ga i niedowa­ga. Pokaż dziecku zdję­cia osób z nad­wagą i porów­na­j­cie te obrazy z wyglą­dem pociechy. Ana­log­icznie, wskaż na zdję­cia osób, które cho­ru­ją na anorek­sję i wyjaśnij, że do tego właśnie prowadzi odchudzanie się u osób, które nie muszą tego robić.

• Nie zapom­i­naj o zdrow­iu

W tłu­macze­niu dziecku, dlaczego odchudzanie się bywa niebez­pieczne, nie sku­pi­aj się tylko na wyglądzie. Wyjaśnij dokład­nie, jak dzi­ała orga­nizm i dlaczego oso­by, które nie przyj­mu­ją odpowied­nich por­cji jedzenia nie mają sił pode­j­mować wielu czyn­noś­ci.

Ręka na pulsie
Wycz­er­pu­ją­ca roz­mowa z dzieck­iem w wielu przy­pad­kach wystar­cza, by pociecha zmieniła zdanie co do odchudza­nia. Warto jed­nak ją obser­wować pod kątem zjadanych por­cji, a w razie niepoko­jącego zachowa­nia dziec­ka – zwró­cić się o pomoc do psy­cholo­ga dziecięcego.